Współczesne źródła historyczne nie uchwyciły rządów Siemowita. Na początku XI w., powołując się na „wierną pamięć”, jego imię przywołał w swojej „Kronice” Gall tzw. Anonim. Siemowit miał być synem Piasta i Rzepichy (Rzepki). Nie mamy żadnych informacji o jego panowaniu, osiągnięciach, żonie (żonach) i potomstwie, z wyjątkiem Lestka. Brak potwierdzenia w innych źródłach podawał istnienie Siemowita w wątpliwość, jednak współcześnie historycy są skłonni uznawać historyczność tego władcy.
Gall tzw. Anonim o Siemowicie:
„Po tym wszystkim młody Siemowit, syn Piasta Chościskowica, wzrastał w siły i lata i z dnia na dzień postępował i rósł w zacności do tego stopnia, że król królów i książę książąt za powszechną zgodą ustanowił go księciem Polski (…)Siemowit tedy, osiągnąwszy godność książęcą, młodość swą spędzał nie na rozkoszach i płochych rozrywkach, lecz oddając się wytrwałej pracy i służbie rycerskiej zdobył sobie rozgłos zacności i zaszczytną sławę, a granice swego księstwa rozszerzył dalej niż ktokolwiek przed nim”- ks. I, rozdz. 3.
Wtórnie o Siemowicie wspomniał również anonimowy autor „Kroniki Wielkopolskiej”:
„Siemowitem bowiem nazywa się ten, który już mówi. Ten Siemowit odzyskał wiele z tego, co utracił Chościsko, i we wszystkich sprawach uchodził za przedsiębiorczego i mającego wielkie szczęście; wszystko załatwiał pomyślnie i zawsze triumfował nad wrogami”.
W „Kronice Wielkopolskiej” znaleźć możemy jednak ślady istnienia opozycji złożonej z możnych polańskich, którym nie w smak było objęcie władzy przez będącego niskiego pochodzenia Siemowita. Niestety nie mamy żadnych informacji o ewentualnych walkach o władzę:
„Z dwóch bowiem powodów odmawiali posłuszeństwa ojcu jego Piastowi i jemu (…)Drugim było to, że z pominięciem ich królem obrano Piasta pochodzącego z najniższego rodu”.
Nie wiemy też w jaki sposób doszło do utraty władzy przez wcześniej panującą dynastię. Czy pod legendą o myszach, które miały pożreć księcia Popiela wraz z jego rodziną, kryje się poważny, brutalny konflikt zbrojny i rozlew krwi?
Do początków panowania Piastów (nazwa dynastii jest dużo późniejsza, pojawiła się choćby na dworze Piastów legnicko-brzeskich, a spopularyzował ją w XVIII wieku Adam Naruszewicz) odnosi się jeszcze legenda o dwóch wędrowcach, którzy znaleźli gościnę w chacie ubogiego Piasta, po tym jak wypędzono ich z grodu księcia Popiela. Piast mógł poczęstować gości jedynie beczułką piwa oraz prosiakiem. Cudownym zrządzeniem jadła na stole Piasta nie ubywało, a za to znikało ono błyskawicznie z zapasów Popiela. Podobno na ucztę u Piasta wstąpił później sam niegodziwy książę, a dwaj wędrowcy dokonali postrzyżyn Piastowego syna, nadając mu przy tym imię Siemowit i wróżąc wspaniałą przyszłość.
Bibliografia i źródła:
1. Kronika Wielkopolska, Kraków 2010.
2. Gall Anonim, Kronika Polska, Wrocław 2003.
3. Piastowie. Leksykon biograficzny, [red.] Szczur S., Ożóg K., Kraków 1999.
4. Jasiński K., Rodowód pierwszych Piastów, Poznań 2004.
5. Spórna M., Wierzbicki P., Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego, Kraków 2003.
*- ilustracja główna przedstawia Siemowita wg W. E. Radzikowskiego. Źr. wikipedia, dost. 23.02.2023 r.